4.5 ข้อควรระวังในการนำเสนอข้อมูล
4.5 ข้อควรระวังในการนำเสนอข้อมูล
4.5 ข้อควรระวังในการนำเสนอข้อมูล
การใช้ตัวแปรในการมองเห็นผลลัพธ์ของข้อมูลนั้นจะต้องระวังไม่ให้ตัวแปรที่ใช้แสดงผลด้านอื่นที่ไม่ได้ตั้งใจโดดเด่นขึ้นมา เพราะจะทำให้ผู้รับสารตีความผิดหรือเข้าใจความหมายไม่ตรงกับข้อมูลที่ต้องการสื่อสารดังตัวอย่างต่อไปนี้ รูปที่ 4.12 แผนภูมิแท่งแสดงการเปลี่ยนแปลงของอัตราดอกเบี้ย โดยใช้ตัวแปรตำแหน่งในการแสดงลำดับข้อมูลภาพซ้าย (ก) มีการใช้ตัวแปรขนาด เพื่อให้ผู้มองเห็นความชัดเจนในการเปลี่ยนแปลงของอัตราดอกเบี้ยต่อปี ถ้าให้สเกลที่แสดงอัตราดอกเบี้ยในแกน y มีความละเอียดมากอาจทำให้ตีความได้ว่า อัตราดอกเบี้ยเพิ่มขึ้นจากปีก่อนเป็น 2 เท่าเกือบทุกปี ส่วนภาพขวา (ข) แสดงอัตราดอกเบี้ยโดยใช้สเกลในแกน y เริ่มต้นจากศูนย์ทำให้เห็นว่าอัตราดอกเบี้ยแต่ละปีไม่ได้แตกต่างกันมาก ซึ่งทั้งสองภาพเป็นข้อมูลชุดเดียวกัน
ตัวอย่างในรูปที่ 4.13 เป็นตัวอย่างการใช้ตัวแปรขนาดที่อาจทำให้เข้าใจผิดได้ ขนาดของถุงเงินที่แสดงงบประมาณรายจ่าย 2.5 ล้านล้านบาท และถุงเงินที่แสดง พ.ร.บ.เงินกู้นอกงบประมาณทั้งเพื่อเป็นเงินลงทุนโครงสร้าง 2 ล้านล้านบาทและเพื่อวางระบบน้ำ 3.5 แสนล้านบาทนั้นหากตีความตามสัดส่วนแล้วถุงเงิน2.5 ล้านล้านบาท ควรมีขนาดใหญ่กว่า 25% ของถุงเงิน 2 ล้านล้านบาท แต่ในภาพถุงเงิน 2.5 ล้านล้านบาท มีความกว้างมากกว่าถึง 50% และถ้ามองถุงเงินเป็นลักษณะคล้ายวงกลมแล้วถุงเงิน 2.5 ล้านล้านบาท มีขนาดใหญ่เป็นสองเท่าของถุงเงิน 2 ล้านล้านบาท ซึ่งอาจทำให้ผู้มองตีความว่า เงินกู้ตาม พ.ร.บ.น้อยกว่าที่ควรจะเป็น
ตัวอย่างในรูปที่ 4.14 แสดงการใช้มุมมองของภาพที่อาจทำให้เข้าใจผิด ในการใช้แผนภูมิรูปวงกลมที่มีมุมมองเอียงทำให้สัดส่วนของตลาดของบริษัท Apple ที่ควรจะมีเพียงประมาณครึ่งหนึ่งของบริษัท RIM ที่มีส่วนแบ่งตลาดสูงสุดในปี ค.ศ. 2008 กลับดูมีส่วนแบ่งตลาดใกล้เคียงกัน ซึ่งหากปรับภาพแผนภูมิรูปวงกลมให้เป็นมุมมองตรงแล้ว จะเห็นความแตกต่างของสัดส่วนใกล้เคียงความจริงมากขึ้น ตามรูปที่ 4.15
บทสรุป
การถ่ายทอดข้อมูล หรือการสื่อสารข้อมูลให้ประสบความสำเร็จ ต้องใช้การผสมผสานทั้งวิทยาศาสตร์และศิลปะ โดยนักเรียนต้องทำความเข้าใจกับบริบท หรือจุดประสงค์ที่ต้องการจะสื่อสารไปยังผู้รับสาร เพื่อให้ผู้รับสารเข้าใจ หรือมองเห็นประเด็นสำคัญที่ต้องการสื่อสารภายใต้ข้อมูลนั้น จากการทำข้อมูลให้เป็นภาพ และการเล่าเรื่องราวจากข้อมูล โดยประโยชน์ที่เกิดขึ้นจากผลลัพธ์นี้จะนำไปสู่การช่วยในการตัดสินใจและค้นพบสิ่งใหม่บนพื้นฐานของข้อมูลที่เกิดขึ้นจริงบนโลกใบนี้
กิจกรรมที่ 4.2 ร้อยเรียงเรื่องราวสู่สังคม